حری: «علم اطلاعات» را برای رشته کتابداری و اطلاع رسانی پیشنهاد میکنم  

به گزارش خبرنگار لیزنا، در یازدهمین مجمع عمومی انجمن کتابداری و اطلاع رسانی ایران که در 30 فروردین ماه 1391 در سالن شریعت زاده کتابخانه ملی ایران برگزار شد، دکتر عباس حری، استاد پیشکسوت کتابداری و اطلاع رسانی ایران، به ایراد سخنرانی پرداخت.

 وی در سخنان خود بیان کرد: "نکته ای که باید به آن بپردازم نام رشته است که با عناوینی داغ و پرشور و بامعنا، مطرح شده است. جوانان و عزیزان این رشته علاقمندند هرچه سربلندتر باشند؛ به دلیل اینکه برخی اشارات برونزا که با عنوان کتابگذار از این رشته یاد می کنند آنها را آزار می دهد. وقتی نسبت به علم و کتاب بی احترامی باشد از این اتفاقات می افتد. ولی این حق است و من می خواهم در خصوص این حق صحبت کنم."

عباس حری گفت: "این رشته نه کتابگذاری است که برونزاست و نه مهندسی فناوری اطلاعات که درونزاست. ما باید ببینیم چه کاری انجام می دهیم که براساس آن هویت پیدا کنیم. پیش از اینکه من به این سوال جواب بدهم که ما چه کار می کنیم باید به نکاتی اشاره شود، که برخی پیش فرض هاست، و برخی در حد یک اشاره است."

• آنچه برای یک فرد دانش است برای دیگری داده تلقی می شود

استاد پیشکسوت کتابداری ایران در خصوص زنجیره اطلاعات بیان کرد: "سالهاست که در متون متعدد رشته، از یک زنجیره صحبت می کنند؛ داده، اطلاعات، دانش، و  از یک متن به متن دیگر حرکت کرده و طبعاً به فارسی نیز برگشته است.

در توصیفی که می کنند؛ «داده» آن چیزی است که پردازش نشده، خام و بنابراین بی معناست؛ پس از پردازش داده تبدیل به «اطلاعات» می شود و معنی پیدا می کند و مجموعه اطلاعات تبدیل می شود به «دانش» و در ساختار خاصی، شکل معرفتی به خود می گیرد."

• داده یعنی اطلاعات بالقوه؛ اطلاعاتی که کسی مراجعه نکرده تا آن را به فعلیت تبدیل کند

وی افزود: "این حرکت اصلا زنجیره ای نیست بلکه یک حرکت مارپیچ پیش رونده است. یعنی دانش آخر نیست اول خط دیگری است. آنچه که برای یک فرد دانش است برای دیگری داده می باشد. تمام حرکتهایی که در علم صورت گرفته است همینگونه است. بر مبنای از پیش موجودها، ساختاری بنا شده و آن خود پایه گذار حرکتی دیگر است و این حرکت پیوسته ادامه دارد. پس داده، بی معنا و پردازش نشده نیست. کتابخانه ملی سرشار از پیش موضوعهاست که همان داده ها هستند زیرا داده یعنی اطلاعات بالقوه، اطلاعاتی که کسی مراجعه نکرده تا آن را به فعلیت تبدیل کند، این تقسیم بندی داده، اطلاعات، دانش به این شکل اساساً چیزی است که ما نیز پیوسته در حال تکرار آن هستیم. بنابراین بی معنی تلقی کردن آن چیزی که خارج از ذهن ماست و ما با دانش خود با آن برخورد می کنیم و فکر می کنیم که معنا دارد؛ کمی جای تأمل دارد. داده اطلاعات بالقوه است، اطلاعات بالفعل چیزی است که ما به ظاهر اطلاعات می شناسیم. بیرون از ذهن ما هستی سرشار از معناست چون اطلاعات تمام عالم را پوشش می دهد."

• از نظر فیزیک اطلاعات عامل حرکت است یعنی همه چیزی غرق در اطلاعات است

وی ادامه داد: "امروزه فیزیک خود را متکی می کند به اطلاعات، کتابی در حوزه فیزیک با عنوان "information is a new language of science  "  (اطلاعات زبان نوین علم است)، وجود دارد. چون خود فیزیک غرق در اطلاعات است. ما همیشه انرژی را عامل حرکت می دانیم، اما فیزیک می گوید اطلاعات عامل حرکت است یعنی همه چیز هستی، غرق در اطلاعات است."

دکتر عباس حری بیان کرد: "اگر تقسیم بندی سه محبوب قبلی یعنی داده، اطلاعات، دانش را بازنگری کنیم به سه گونه متفاوت دیگر برمی خوریم؛ اطلاعات نهفته که همان داده است، اطلاعات یافته یعنی چیزی که ما اخذ می کنیم برای هدفی خاص و اطلاعات بافته."

وی در ادامه گفت: "این که گفته می شود ما از طریق دانش خود، معنا می آفرینیم در اصل ما معنا را نسبت به اجزا منسوب می کنیم. ما جز کوچکی از هستی هستیم چگونه می توانیم به هستی معنا ببخشیم. اگر همت کنیم روابط معنایی بین اجزا را می توانیم کشف کنیم و هر فرد جدیدی یافته های اکتشافی قبلی را به عنوان باورهای فردی متعلق به زمان و مکان خاص تلقین می کند نه معانی واقعی موجود در هستی. در نتیجه ما با هرچیزی که سروکار داریم اطلاعات است."